آژانس پناهندگی اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه ۱۴ آذر، در گزارشی از وضعیت افغانستان و میزان درخواست پناهندگی افغان‌ها به کشورهای اروپایی نوشت که به‌دلیل وخامت اوضاع حقوق بشری در افغانستان، میزان درخواست پناهندگی افغان‌ها در کشورهای اروپایی از زمان بازگشت طالبان به قدرت افزایش یافته است.

در این گزارش آمده است: «به نظر می‌رسد که رژیم جدید به تدریج در حال تبدیل شدن به یک دولت پلیس مذهبی  است. [طالبان] با برداشتن گام‌های بیشتر برای اجرای تفسیر خود از قوانین شریعت، در راستای «پاکسازی» جامعه افغانستان و بیرون راندن نفوذ خارجی تلاش می‌کند.»

در این گزارش آمده است که از زمان سلطه طالبان بر افغانستان، حوادث مرتبط با درگیری مسلحانه کاهش یافته است، اما این به قیمت بدتر شدن وضعیت بشردوستانه و حقوق بشر در افغانستان تمام شده است.

آژانس پناهندگی اروپا با اشاره به وضع قوانین و محدودیت‌های فراوان علیه زندگی، تحصیل و اشتغال زنان در افغانستان از طرف طالبان افزود که این محدودیت‌ها، «حقوق مدنی و انسانی مردم» را نقض کرده‌ و باعث بدتر شدن اوضاع بشردوستانه در کشور شده‌ است.

طالبان با سلطه بر افغانستان، ضمن ممنوعیت تحصیل برای زنان در دانشگاه‌ها، تحصیل دختران را تا کلاس ششم محدود کردند. طی بیش از دو سال گذشته، تلاش‌های داخلی و بین‌المللی در زمینه بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها به روی زنان و لغو محدودیت‌های طالبان علیه زنان و دختران، بی‌نتیجه مانده‌ است.

رژیم طالبان حتی زنان افغان را از کار در نهادهای بین‌المللی از جمله دفاتر سازمان ملل متحد منع کرد و فعالیت خصوصی زنان از جمله کار در آرایشگاه‌ها نیز متوقف شد. با صدور فرمان منع فعالیت آرایشگاه‌های زنان، بیش از ۶۰ هزار زن در سراسر کشور منبع درآمد خود را از دست دادند. پیش از این، سازمان بین‌المللی کار گزارش داده بود که با سلطه طالبان بر افغانستان، بیش از ۵۰۰ هزار شغل از بین رفته است و بیکاری به‌صورت روزافزون در حال افزایش است.

در گزارش آژانس پناهندگی اتحادیه اروپا در مورد محدودیت‌های طالبان علیه زنان، دختران، مدافعان حقوق بشر و روزنامه‌‎نگاران آمده است که فعالیت روزنامه‌نگاران، فعالان حقوق بشر و افرادی که به‌عنوان مخالف طالبان شناخته می‌شوند، در فضای مدنی کاهش یافته است. این افراد «به‌طور پیاپی بازداشت می‌شوند و تحت بازجویی قرار می‌گیرند».

در کنار بدتر شدن وضعیت حقوق بشری در افغانستان، این کشور برای سومین سال متوالی خشکسالی را تجربه می‌کند و با وضعیت اجتماعی-اقتصادی دشواری که دارد جمعیت آن با فقر گسترده، سوءتغذیه و سیستم بهداشتی در حال فروپاشی مواجه است. در حالی که نیاز به کمک‌های بشردوستانه در حال افزایش است، درخواست‌های سازمان ملل برای کمک‌های مالی بین‌المللی برآورده نمی‌شود.

بحران حقوق بشری، فقر، بیکاری و تداوم خشکسالی در افغانستان سبب شده است تا تلاش افغان‌ها برای مهاجرت به دیگر کشورها از جمله کشورهای عضو اتحادیه اروپا بیشتر شود. براساس گزارش آژانس پناهندگی اتحادیه اروپا، از زمان بازگشت طالبان به قدرت، هر ماه، ۱۱ هزار افغان درخواست پناهندگی در کشورهای اروپایی را می‌کنند. در این گزارش آمده است: «از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۳، شهروندان افغان حدود ۸۶ هزار درخواست پناهندگی در کشورهای اتحادیه اروپا را ثبت کردند.»

براساس این گزارش، در نه ماه اول سال جاری، شهروندان افغانستان ضمن اینکه دومین گروه بزرگی بودند که به‌دنبال حمایت بین‌المللی در اتحادیه اروپا بودند، همچنین حدود یک‌سوم از تمام خردسالان بدون همراه را نمایندگی می‌کردند که درخواست پناهندگی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا را داده‌اند.

اخیرا سازمان‌ اطلاعاتی مجارستان گزارش داد که طالبان و به‌ویژه شبکه حقانی، در مسیرهای مهاجرت در حوزه بالکان نفوذ کرده و از قاچاق انسان درآمدزایی می‌کند. سلطه دوباره طالبان بر افغانستان، باعث شد موج بزرگی از مهاجرت افغان‌ها به کشورهای مختلف دنیا رقم بخورد. بسیاری از افرادی که در دولت‌های پیشین افغانستان در مسندهای دولتی و غیردولتی کار کرده بودند، از ترس هدف قرار گرفتن به دست طالبان، مجبور شدند کشور را ترک کنند. حدود ۱۲۰ هزار نفر در جریان تخلیه نظامی افغانستان، به کمک نیروهای نظامی آمریکا و ناتو از این کشور خارج شدند و شماری دیگر نیز طی دو سال گذشته با دریافت روادید بشردوستانه از کشورهای مختلف، از افغانستان خارج شدند. همچنین هزاران نفر به‌ویژه نظامیان و کارکنان دولت پیشین افغانستان، خبرنگاران، مدافعان حقوق بشر، فعالان مدنی و منتقدان طالبان به کشورهای ایران و پاکستان پناه برده‌اند و در وضعیت دشواری زندگی می‌کنند.

شماری از این افراد توانسته‌اند خودشان را از طریق مرزهای زمینی از ایران به ترکیه و از ترکیه به یونان و دیگر کشورهای اروپایی برسانند، اما بسیاری از آن‌ها همچنان در ایران و پاکستان‌اند و اخیرا با خطر اخراج اجباری به افغانستان مواجه‌ شده‌اند.